Jaargang 28, 2024 - nummer 1

De aandacht voor duurzaam bouwen neemt door het klimaatakkoord steeds meer toe. Daarom is het van essentieel belang om gemaakte keuzes te onderbouwen met grondige kennis over het gebruik van geokunststoffen. De werkgroep ‘Sustainability Geosynthetics’ is op mede-initiatief vanuit Rijkswaterstaat sinds 2022 actief. De werkgroep schrijft een Engels handboek over duurzame toepassing van geokunststoffen in de grond-, weg- en waterbouw, geotechniek en milieutechniek. Het handboek wordt via een online omgeving ter beschikking gesteld.

Consortium ‘De Groene Boog’ realiseert op dit moment het project A16, een nieuwe snelwegverbinding aan de noordrand van Rotterdam. De snelweg verbindt de A13 ter hoogte van Rotterdam The Hague Airport met de A16 bij het knooppunt Terbregseplein. Binnen dit tracé wordt een 2,2 km lange halfverdiepte tunnel gerealiseerd, genaamd de Rottemerentunnel. Bijzonder aan het ontwerp en uitvoering van deze tunnel is de toepassing van een gewapende onderwaterbetonvloer op grote schaal over 90% van de volledige lengte, waarbij de tijdelijke en permanente functie gecombineerd zijn in 1 vloersysteem. Met deze bouwmethode worden zowel de beton-, wapenings-, en paalhoeveelheden als ontgravingen sterk gereduceerd. In voorliggend artikel wordt dieper ingegaan op de bijzonderheden horende bij de ontwerp- en uitvoeringsaspecten van deze bouwmethode.

Het thema van de 12^th International Conference on Geosynthetics (12 ICG) luidde Geosynthetics: Leading the Way to a Resilient Planet. Het thema werd belicht in drie speciale lezingen, vier keynote lezingen en 296 technische papers van 750 auteurs. Er waren ongeveer 1000 deelnemers uit 68 landen. Dit artikel geeft een samenvatting van enkele hoogtepunten van het congres.

In deze studie is een probabilistisch ontwerp gemaakt van een afmeerpaal. Hiervoor is gebruik gemaakt van de Dolphin Tool, een door Arcadis ontwikkelde parametrische ontwerptool voor afmeerpalen, welke is gekoppeld met de Deltares Probabilistic Toolkit.

Als referentie is gekozen voor een afmeerpaal in het Calandkanaal. De probabilistische rekenresultaten zijn vergeleken met de uitkomsten van een conventioneel semi-probabilistisch ontwerp volgens de ontwerprichtlijn “Flexible Dolphins”. In de beschouwde casus leidde het probabilistisch ontwerp tot een significante reductie van bouwkosten door minder materiaalgebruik (ca 15%), waardoor ook veel CO₂ bespaard kan worden.

De studie geeft nieuwe inzichten ten aanzien van de kritische ontwerpvariabelen van afmeerpalen. Verder blijkt dat het gebruiken van data van de afmerende schepen, zoals waterverplaatsing en afmeersnelheid, winst oplevert omdat de extreme afmeerenergie nauwkeuriger kan worden vastgesteld. De uitkomsten zijn verder vergeleken met de vigerende veiligheidsfilosofie volgens Eurocode 7 [2,3].

Deze studie laat zien wat er nu al mogelijk is door automatisering en digitalisering en de verwachting is dat dit een grote bijdrage kan leveren aan het reduceren van bouwkosten en significant bijdragen aan de duurzaamheidsambities van beheerders.

Het artikel beschrijft de geotechnische innovaties en duurzaamheidsaspecten voor de aanleg van Strandeiland in Amsterdam. De focus ligt op duurzaamheid. Door het nieuwe "rainproof" beleid van de gemeente Asterdam was een zorgvuldige grondplanning noodzakelijk. Strandeiland, het vijfde eiland van IJburg, omvat 8.000 woningen en diverse voorzieningen. Het artikel beschrijft de aanlegmethode van het eiland en de methode van monitoring. Tevens worden in voorliggend artikel de uitdagingen besproken waar wij als geotechnisch specialisten tegen aanliepen. Bij elk project is achteraf gezien altijd iets dat beter kan. Ook bij de aanleg van Strandeiland. Deze geleerde lessen nemen we mee naar vervolgprojecten.

Bij het ontwerp van kraanopstelplaatsen doet de vraag zich voor welke belastingfactoren van toepassing zijn. De bouwregelgeving schrijft voor dat het ontwerp aan de nieuwbouweisen dient te voldoen. Is dit niveau niet te hoog, en is gezien de tijdelijkheid van de situatie, hetzelfde veiligheidsniveau als bij nieuwbouw nodig?

Met faalkansenanalyses wordt aangetoond dat met het rekenmodel voor de geotechnische stabiliteit van funderingsmachines in combinatie met de belastingfactoren in CRW689.16 kraanopstelplaatsen ontworpen kunnen worden, die aan het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) voldoen. Als we daarentegen toetsen aan de ondergrens voor menselijke veiligheid, dan blijkt dat ook een ontwerp op afkeurniveau constructief-veilig kan zijn.

Daarmee is de regelgeving met betrekking tot de vereiste betrouwbaarheid (nieuwbouw- of afkeurniveau) voor tijdelijke kraanopstelplaatsen niet eenduidig; op dit punt is meer duidelijkheid gewenst. De analyseresultaten zijn belangwekkend genoeg om bij toekomstige aanpassingen van NEN9997-1 en NEN8700/8707 mee te nemen.