Jaargang 20, 2016 - nummer 4

Dit artikel handelt over de restauratie van de kluismuren Rak 6 en Rak 7 in de historische binnenstad van Utrecht. In dit artikel wordt specifiek ingegaan op het fundering technische aspect van deze restauratie, de focus ligt op de uitvoeringaspecten evenals de beperkingen en moeilijkheden waar men bij restauratieprojecten rekening mee moet houden.

Na een probleemschets en een beschrijving van de vooropgestelde stabilisatietechniek wordt verder ingegaan op de specifieke uitvoeringaspecten van deze stabilisatiewerken en de ongewone situaties die zich tijdens de uitvoering hebben voorgedaan.

Folieconstructies kunnen worden gebruikt voor waterdichte afsluitingen van ondergrondse constructies. Vanwege de hoge grondwaterstand in Nederland zijn diepe en grootschalige folieconstructies over het algemeen afgezonken. Dit geeft vaak problemen met het ruimtebeslag, aangezien in stedelijke gebieden de beschikbare realisatieruimte beperkt is. De breedte kan beperkt worden door gebruik te maken van ontwerp concepten als de U-polder en de damwandpolder. Als vervolg op praktijkproeven in het verleden zijn verschillende projecten inmiddels succesvol uitgevoerd. Het succes hangt af van een integrale aanpak ten aanzien van ontwerp- en uitvoeringsaspecten, risicobeheersing en kwaliteitsborging tijdens de uitvoering. De bouwmethode is vaak gebruikt en geschikt in Nederlandse omstandigheden, echter heeft ook zeker potentie voor buitenlandse projecten.

Dit artikel betreft het tweede deel uit een serie van twee. Het eerste deel heeft de concepten van de U-polder en damwandpolder in detail beschreven. Dit tweede en laatste deel gaat in op een verdere vergelijking van de concepten voor de constructiemethode, bouwkosten en risico's. Tevens wordt ingegaan op verschillende projectervaringen, waaronder de recent gerealiseerde Doornboslaan in Breda.

Het schematiseren van de ondergrond vormt een belangrijk onderdeel bij het beoordelen of ontwerpen van waterkeringen. Een moeilijkheid hierbij is dat de ondergrond over korte afstand sterk kan variëren en dat deze variatie vrijwel nooit met de huidige dichtheid aan sonderingen/boringen is te vatten. Een alternatieve aanpak, het onderwerp van dit artikel, is de opbouw van de ondergrond te beschrijven met behulp van ondergrondscenario’s met kansen van aantreffen, een stochastische ondergrondschematisatie (SOS). Deze aanpak is in het verleden veelvuldig en met succes toegepast bij de beoordeling van regionale waterkeringen. Voor WBI 2017 is een globaal en toepassingsonafhankelijk SOS opgesteld dat het uitgangspunt zal vormen voor de door de beoordelaar te maken lokale ondergrondschematisatie.

In Nederland is de vraag of een windturbine op een waterkering geplaatst mag worden nog niet beantwoord. Wind turbines zijn bijzondere constructies vanwege de grote krachten die op de fundering worden uitgeoefend, de wisselende richting en de trillingen die de windturbine genereert. Dit artikel gaat in op de aspecten die een rol spelen bij plaatsing op een waterkering. Aan de hand van een berekening en een meting wordt het trillingsniveau rond de fundering besproken. Het blijkt dat de typische on-shore windturbine fundering invloed heeft op de trillingen in de bodem.

In het project “Haak om Leeuwarden” is een nieuwe toepassing met een verticale folie voor polderconstructies gerealiseerd tot een diepte van 17 m beneden maaiveld. Om het risico van overschrijding van de contractuele eis voor het kweldebiet van 1,0 m³/uur te minimaliseren, dient de verticale weerstand van de aanwezige nagenoeg ondoorlatende grondlaag in diverse stappen te worden bepaald, inclusief het verrichten van geohydrologische gevoeligheidsberekeningen. Het gebruik van historische en regionale geohydrologische gegevens, veld- en laboratoriumonderzoek, in-situ pompproeven voor en na de bouw van de polderconstructie zijn essentieel voor realiseren van een betrouwbare oplossing met een levensduur van 100 jaar.

In de kern van Spakenburg moet de primaire waterkering worden versterkt. Het waterschap Vallei en Veluwe is opdrachtgever en heeft bij de aanbesteding gevraagd om een innovatieve oplossing in de vorm van een flexibele kering, die ook ruimtelijk beter inpasbaar is dan een gronddijk. Aan deze oplossing zijn specifieke veiligheidseisen gesteld, die deels afwijken van de vigerende leidraden en technische rapporten voor primaire waterkeringen. Door de aannemerscombinatie Van Heteren/Jansen Venneboer is een opdrijvende kering voorgesteld, die voldoet aan de eisen. Het definitieve ontwerp is door intensieve samenwerking met de opdrachtgever, gemeente en deskundigen tot stand gekomen, waarbij flexibiliteit en maatwerk voor alle partijen het uitgangspunt was. In dit artikel wordt beschreven hoe bij het ontwerp gezamenlijk invulling is gegeven aan de sterkte en de stabiliteit van de bijzondere waterkerende constructies.