Jaargang 18, 2014 - nummer 5 Special Funderingsdag

Samen sta je sterker! Dat is de gedachte achter de contactgroep Damwanden van de Nederlandse Vereniging Aannemers Funderingswerken (NVAF). Geotechniek ging in gesprek met voortrekkers Peter van Halteren van Sterk en Peter Maas van Wedam over de noodzaak van deze contactgroep.

In 2010 heeft een groot aantal partijen uit overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen het plan opgevat om gezamenlijk te gaan werken aan het terugdringen van geotechnisch falen in onze infrastructurele projecten. Zij hebben hiertoe een programma opgesteld “de Geo-Impuls” genaamd, met als doel “halvering van geotechnisch falen in de projecten in 2015”. De uitwerking hiervan richt zich op de thema’s geotechniek, contracten en omgeving.

We zitten inmiddels in het laatste jaar van het programma en een actuele stand van zaken wordt gegeven van de producten die de Werkgroepen hebben opgeleverd en de effectiviteit hiervan in de toepassing in bouwprojecten. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de principes van Geo Risico Management en de wijze waarop de kwaliteit hiervan wordt bewaakt in de projecten en organisaties. Tot slot wordt een indicatie gegeven over de haalbaarheid van de doelstelling.

Om op korte afstand van de belendingen bouwputwanden te kunnen realiseren is binnen het project Mauritshuis te Den Haag gekozen voor het toepassen van Cutter Soil Mix (CSM) wanden. Deze wanden zijn binnen het project succesvol toegepast waarbij de beïnvloeding van de belendingen qua vervorming tot een minimum is beperkt. In de fase van het ontwerp is in overleg tussen aannemer, opdrachtgever en gemeente overeengekomen dat de gehanteerde uitgangspunten voor de sterkte van het CSM-materiaal achteraf aangetoond zullen worden middels beproeving van kernen. Om op basis van de waarnemingen uit het laboratorium te komen tot een rekenwaarde van de sterkte, is gebruik gemaakt van CUR 2008-2 “Van onzekerheid naar betrouwbaarheid”. Gebleken is dat deze CUR-publicatie een zeer bruikbare handreiking is om op een onderbouwde wijze van proefresultaten tot een ontwerp rekenwaarde van de sterkte te komen.

Funderingstechniek is door jarenlange ontwikkeling en ervaring een echte Nederlandse specialiteit geworden. Ontwerp en uitvoering dreigen echter uit elkaar te groeien en fysiek toezicht op de uitvoering ontbreekt steeds vaker. Rekentechnieken verbeteren, maar de praktijk is vaak weerbarstiger.

Toetsing van toelaatbare paalbelastingen zou daarom met meer statische proefbelastingen moeten worden ondersteund, maar de financiering ervoor ontbreekt. Nederlandse specialistische funderingsbedrijven werken in toenemende mate ook in het (verre) buitenland, een nieuwe nichemarkt. Daar liggen kansen, met name in gebieden met vergelijkbare grondslag, maar werken in het buitenland, brengt ook specifieke risico’s met zich mee.

De integriteit van alle in de grond gevormde palen worden tegenwoordig akoestisch gecontroleerd. In een aantal gevallen geeft het resultaat geen definitief uitsluitsel over de kwaliteit. Dit artikel gaat in op nieuw ontwikkelde mogelijkheden om voor deze gevallen nader onderzoek te doen. De werking van de methodes wordt beschreven. In het kader van het Geo-impuls onderzoek is een proefveld gemaakt, waar de mogelijkheden in de praktijk beproefd zijn. De experimentele resultaten worden gepresenteerd.

Tijdens een aardbeving worden constructies beïnvloed door een trilling uit de bodem. De respons van een constructie bij een aardbevingsbelasting heeft een sterke relatie met de ondergrond en de fundering en is complex door de onderlinge interactie en niet-lineair gedrag. Tot op heden is er weinig ervaring met het gedrag en toetsen van bestaande constructies en hun funderingen op aardbevingsbelastingen voor de Nederlandse situatie. Dit artikel gaat in op het gedrag van de funderingen op staal en op palen. Een mechanisme dat een grote invloed heeft op het gedrag van de fundering is verweking van de ondergrond. Daarom wordt eerst een methode beschreven voor het bepalen van het risico op verweking.

Offshore windturbines zijn de grootste draaiende constructies ter wereld. Ze worden in het meest onvriendelijke, dynamische belastingklimaat geplaatst. De huidige tendens is dat de Offshore Wind Parken in toenemende mate verder van de kustlijn worden geplaatst, dit betekent vaak grotere waterdiepten, meer windbelasting en minder inspectiemogelijkheden. De ontwerplevensduur van deze zwaarbelaste constructies is gemiddeld 25 jaar waarbij onderhoud altijd weer een uitdaging is. In dit artikel wordt ingegaan op de ontwerpstappen welke genomen worden om uiteindelijk tot een monopaal (type windturbinefundering bestaande uit één enkele open stalen buispaal) te komen. Van globaal ontwerp via cyclisch laboratoriumonderzoek tot een definitief gecertificeerd ontwerp. Verder wordt er ingegaan op het gerealiseerde ontwerp van OWP Butendiek.

Interaction of the gravitational forces of the sun and the moon causes water levels of the oceans to rise and fall. Under convenient geomorphologic conditions - when natural canals or narrows have been formed in a particular orientation and the water is not very deep – the changes in the water levels result in rather substantial currents which can be used to create energy.

In areas with a favorable maximum current of over 2.5 m/s, the water depth is approximately 20 to 100 m at low tide. Hotspots have a maximum current of more than 5 m/s. The current changes direction every 6 hours and 12.5 minutes, though often not by 180 degrees, but at times up to 30 degrees offset. The velocity of current available for energy generation constantly fluctuates between 0 m/s and the maximum velocity; the maximum velocity fluctuates with the constellation

of the sun and moon, thus generating the spring tides and neap tides in a rhythm of approx. 2 weeks. With the exception of less significant meteorological influences, tidal currents - as opposed to wind and waves – can be predicted with precision.

Worldwide, the greatest potential for tidal energy from sea currents can be found in the waters around Great Britain, such as in Pentland Firth (at the northern tip of Scotland), around Orkney islands, off the Islay island and between Alderney and the French coast. Considerable resources are also available in Canada - Bay of Fundy in Nova Scotia. Also worth mentioning are the regions of South Korea, off NW Australia, in Patagonia, Alaska and New Zealand.

Dit artikel is bevat een bewerking van de key note lezing zoals uitgesproken op de Funderingsdag 2014 te Zeist. Het gaat in op de voor de funderingstechniek relevante aspecten van ontwerp, uitvoering en handhaving en de daaraan verbonden risico’s in een breed perspectief. Ten slotte wordt een doorkijk gegeven naar de toekomst.

Dit artikel gaat in op enkele uitdagingen van het Design & Construct (D&C) project Simpson Bay Causeway te St. Maarten welke door Volker Stevin Caribbean eind 2013 is opgeleverd. Meer specifiek wordt ingegaan op hoe omgegaan is met het geotechnisch ontwerp op gebied van aardbevingen alsook het draagvermogen van de palen in verweerde rots. Onzekerheden vanuit het ontwerp met betrekking tot ligging van de funderingslaag alsook draagvermogen van deze laag zijn beheerst door tijdens de uitvoering dynamische paaltesten uit te voeren. Door gebruik van deze (PDA-DLT) testen is een link gelegd tussen eindkalender en draagvermogen van de palen en is het heiproces van de palen bewaakt.