Jaargang 17, 2013 - nummer 4

Om de toepasbaarheid van innovatieve monitoring technieken, met mogelijkheid van online opvolging, te onderzoeken werd een monitoring project opgezet in een spoorwegproject in Anderlecht (België). De beschoeide bouwput bestaat er uit een vernagelde groutwand met HEB profielen, onmiddellijk naast een bestaande spoorwegbedding. Zowel nieuwe (optische vezels, MEMS) als traditionele meettechnieken werden toegepast om de vervormingen van de HEB-profielen, de spoorwegbedding en de krachten in de nagels te meten. De instrumentatie, resultaten van de metingen en toepasbaarheid van de meettechnieken worden in dit artikel besproken.

Onder het Kruisplein in Rotterdam is op korte afstand van het vernieuwde Centraal Station de diepste parkeergarage in Nederland gerealiseerd. De parkeergarage kent vijf ondergrondse parkeerlagen. Voor de bouw moest tot ca. 20 m diep worden ontgraven tussen diepwanden die de parkeergarage omsluiten. Voorafgaande aan de bouw is onderzocht wat de invloed is op een op 7 m afstand gelegen wooncomplex dat is gefundeerd op palen met een basisniveau dat overeenkomt met de ontgravingsdiepte voor de parkeergarage. Op basis van berekeningen met diverse rekenmodellen is een zakking van 15 mm van de dichtstbijzijnde palen van het wooncomplex voorspeld. De zakking alsook de horizontale verplaatsing van het wooncomplex is tijdens de bouw van de parkeergarage continu gemeten. De gemeten zakking komt goed overeen met de prognose.

De stijfheid van de zeebodem is voor veel geotechnische en civieltechnische toepassingen een belangrijke parameter. Recent is de techniek om de schuifgolfsnelheid (gerelateerd aan de stijfheid) op land te achterhalen uitgebreid naar een toepassing op zee. Bij deze techniek wordt gebruik gemaakt van oppervlaktegolven die zich in de bovenste tientallen meters van de zeebodem voortplanten. In diverse studies van klassieke reflectie-seismiek zijn deze zogenaamde Scholtegolven waargenomen. Door het omzetten van de seismogrammen naar dispersieplots en inversie van de data is een ondergrondmodel van de schuifgolfsnelheid af te leiden waaruit de stijfheid bepaald kan worden. De optimale configuratie van bron en ontvangers is bepaald met een numerieke studie.

Nederland heeft een belangrijke rol gespeel in de ontwikkeling van toepassingen van geokunststoffen. De eerste toepassingen in Nederland dateren van ruim 50 jaar geleden. In dit artikel gaan Max en Suzanne in op de voortrekkersrol, die Nederland heeft gespeeld in de mondiale ontwikkeling van het toepassen van geokunststoffen. Deze ontwikkelingen zijn in de experimentele sfeer begonnen met pioniers als Gert den Hoedt, Koos Mouw en Koos van Harten. Gedurende het lange ontwikkelingsproces heeft Nederland veel onderzoek geïnitieerd en een belangrijke bijdrage geleverd aan het ontwikkelen van (internationale) normen en aanbevelingen met betrekking tot toepassingsgebieden en ontwerp van constructies met geokunstoffen. Het gebruik van constructiemethodes, waarbij grondstoffen worden gespaard sluit aan bij de maatschappelijke ontwikkelingen van de laatste decennia en de essentie van de circulaire economie.

In dit artikel wordt eerst een korte inleiding gegeven op de begrippen bodeminjectie en injecteerbaarheid. Vervolgens wordt nader ingegaan op de toepassing voor waterremmende lagen waarbij eerst de samenstelling aan bod komt en vervolgens ontwerp, uitvoering en monitoring worden uiteengezet. Ten slotte wordt ingegaan op de mogelijke oorzaken van ‘tegenvallende’ resultaten en de wijze waarop hiermee kan worden omgegaan.

Het funderen van offshore constructies op zuigpalen, zoals platformen voor de olie-/gasindustrie of windmolens, is niet nieuw. In het begin van de jaren 80 van de vorige eeuw werden de eerste zuigpalen geïnstalleerd voor Shell in de Noordzee. Het installeren van een zuigpaal is relatief eenvoudig. Onder eigen gewicht zakt een zuigpaal gedeeltelijk in de zeebodem en met behulp van een pomp wordt water uit de opgesloten ruimte in de paal gepompt. Door het pompen ontstaat een onderdruk binnen de paal en als gevolg hiervan kan de paal dieper worden ingezogen/geïnstalleerd. Zuigpaalfundaties worden gekenmerkt door een lengte-diameter (L/D) verhouding van ongeveer 1 in zand en 3 á 6 in klei.

Gedurende de levensduur zijn offshore constructies onderhevig aan wisselende belastingen als gevolg van stroming, golven en wind. Hoe om te gaan met cyclisch belaste zuigpaalfundaties in het geotechnisch ontwerp is slechts kwalitatief vastgelegd in normen en richtlijnen. Om toch een indruk te krijgen van het effect van deze wisselende belastingen, wordt in dit artikel een indicatieve methode beschreven om de opbouw van wateroverspanning te berekenen voor zuigpaalfundaties in zand. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen volledig ongedraineerde en partieel gedraineerde grondconstructie interactie.